PENTSARAZTEKO...

Irakaslearen jarrera.Xabier Egaña.

Lehenik irakaslearen jarreraz aritu nahi dut. Agertzen zaizkion zailtasunen aurrean jarrera arruntenak "arterako ez daukat gaitasunik"..., "ez dut arteaz ulertzen...", "ez dakit marrazten..." ondorioz, "ezin dut plastika irakatsi".

Azpimarratuko nuke ere aspalditik datorkigun hutsune pedagogikoa eta honek irakaslearen jardueran duen eta izan duen ondorio zuzena. Plastika adierazpenen arloan ikaste prozesu osoan garatuko den PROGRAMA bat aurkezten duen METODO edo gida didaktiko bat aurkitzeko zailtasunez ari naiz. Plastika hezkuntzaz aukera curricular desberdinak eskainiko lituzketen argitalpenak baleude, irakasleari aukera gehiago ahalbideratuko litzaioke aukeratu eta ikasteko eta honela ikasleriaren heziketa integralean hobeto asmatzeko bideak eskaini. Hezkuntza Erreformaren ondorioz argitaletxeek material pedagogiko desberdinak plazaratu dituzte baina Bigarren Hezkuntzara zuzenduak batik bat... Hau da, adierazpen hizkuntzaren hastapen osoa unitate didaktikoen barruan, eskulan tailerretan edo jarduera libreetan nahastuta utziz...Eta ondorioz galdera hau datorkigu burura: Ez da beharrezkoa orokorki plastika arlo guztiez MARRAZKIAREN erabilpenaz zeharkiago planteamendu zuzenago bat, pedagogikoki egokiagoa dena egitea?

Irakasleriak bere zailtasunak nola edo hala gainditu behar ditu. Horretarako, ziurtasun gutxi duen irakasleak orohar, "errezetekin" lan egitera jotzen du, lan mota "itxiekin" (estereotipatu eta kontrol errazekoak) eta "politekin" azken emaitza atsegina gerta dadin eta eragozpenik suerta ez dakion ikasleekin eta are gutxiago gurasoekin (hau da, gizartearekin). Honela, irakaslea gelako bere zereginean ziur aurki dadin, aldez aurretik lanerako beharrezkoak izango diren datu guztiak (zer egin behar den zehazten diguten txantiloiak, nondik ebaki, zein material erabili...) jasotzen dituzten fitxak hautatzen ditu.

Eragozpen bat bakarrik dago. Ez dugu oinarrizko galdera egiten: Zer gartatzen da haurraren baitan lan mota hau egiten ari den bitartean? Zein gaitasun nahi dut beregan gara dadin? Zein kontzeptu eta balore nahi dut haurrak ikas edo esperimenta ditzan? Zergatik eskatzen diot haurrari ariketa hauek egin ditzan? Nola ebaluatzen ditut? Zein irizpideren arabera? Hau da, planteamendu hauetako asko denboran jarraipenik gabe eta gizakiaren garapen osoa eta orokorrari erantzungo dion PROGRAMA kontuan izan gabe egiten dira. Planteamendu mota honekin haurrak lanak egiten ditu, gauza politak, helduak lan horrekin nora iristea nahi duen jakin gabe.

Esan gabe doa lan hauek baliozko elementu pedagogikoak barneratu eta ematen dituztela. Arazoa, aipatu garapena programa-osotasun batean kokaturik ote dagoenean datza, lortu beharreko helburu baitan, eta ondorioz ebaluagarriak direnak; edo, aitzitik, gauza politak eginez "denbora pasatzeko" lanak dira, inolako ebaluaziorik behar ez dutenak ezer ebaluatzeko programatuak ez baitaude.

Honela, gaitasun okerragoak dituen batekin lan eginez emaitza oso onak lortuko ditugu eta, aitzitik, gaitasun okerragoak dituen batekin lan eginez emaitza okerragoa izango da...

Ondorioztatuko genuke hezkuntza honela, nork berak lor edo beregana lezakeena, itxarotea, berak bere kasa lortuko du...bihurtzen dela. Bistan da, eskolatze gabeko garaietan, gizaki gehienek garapen desberdinak eta kultur baliabide desberdinek irakaskuntzaz kanpo lortuko zituztela. Baina ikaste "natural" mota hau ez dut uste defenda daitekeenik jarraitzeko baliozko ildo pedagogiko bezela. Gaur egun matematika eta hizkuntza bezalako arloen garapena ez luke inork zorira utziko...Eta plastika bai?

Geure buruari egin behar dizkiogun galderak: Arte hezkuntza eta plastika adierazpenak gizakiaren esparruak (gaitasun afektiboa, nahimenezkoa, analitikoa, sentimenezkoa, psikomotorea, adierazpenekoa...) besarkatzen saiatzen den programa bat eduki behar al du? Programa honen barruan marrazkiak zein leku izan lezake?